Flossie, kondlo ra nhova, u khokhomele hi le byanyini hi ku hatlisa hilaha milenge ya rona yi nga kota hakona. “Eix! Eix! a koka moya, “A ndzi nga swikoti ku fika ekaya hi karhi!”

Dyambu a ri ya eku peleni. Mindzhuti leyo dzwihala a yi n’wi rhendzerile. “Eix! Ku nga ri khale ku tava vusiku. Naswona xinghunghumani xa silivhere xa le n’wetini xi ta va xi ndzi lava!”

Flossie a xi chava swinene xinghunghumani xa n’weti. A tshamela ro hahama hikwalaho ka xona. Kambe sweswi a nge he swi koti ku tsutsuma a ya emahlweni. Milenge ya yena a yi vava, xifuva xa yena a xi pandza. A tikarhalerile. U yimile ekusuhi ni nsinya kutani a khokhomela a tiflihla hi timitsu ta wona. Xana u ta va a hlayisekile here?

“I madyambu lamanene!” ku vula dyirito dyo bonga kusuka ehenhla ka yena.

Flossie u langutile ehenhla kutani a cema hi ku chuhwa. Mahlo mambirhi lama rhandzvula a ya n’wi langutile. Mahlo mambirhi lamakulu lamo vangama! Mbilu ya Flossie yi ba hi mahika na hi xihatla endzeni ka xifuva xa yena. Xiharhi xin’wana na xin’wana lexi xi nga na mahlo lamakulu hi ndlela leyi xi fanele xi ri xikulu swinene, nene, nene!

“Xana hi wena mani?” ku vutisa Flossie hi rito lero rhurhumela. “Xana hi wena xinghunghumani xa n’weti?”

Dyirito ledyo bonga dyi hleka hi xihleko xo hlundzuka. “E-e, a hi mina xinghunghumani. Hi mina phaphatani. U nga ndzu vitana Maxwell.”

Phaphatani? Flossie a nga swi kholwi! Xana i phaphatani ra njhani ra mahlo lamakulu hi ndlela leyi? “Xana hi wena xihontlovila xa phaphatani?” a vutisa.

Maxwell a hleka xihleko xo hlundzuka nakambe. “Hawu! Lama a hi mahlo ya mina,” a vula. Swirhenszwvutana leswo hatima leswi u swi vonaka ko va ntsena tiphetheni etimpapeni ta mina. Vona laha!” Kutani Maxwell a mpakutela timpapa ta yena leswaku Flossie a kota ku vona lesw swirhendzevutana swo hatima swi fambisaka xiswona.: ehenhla na le hansi, ehenhla na le hansi.

Maxwell a jitamela ekusuhi na tlhelo ka rhavi ra nsinya, ekusuhi na kondlo ra nhova. Swi kahle loko kuri na un’wana wo bula na yena. A ku nga ri na swiharhi swo tala leswi jikajikaka nivusiku.

“Ndzi byeli laha,” a vula. “Xana a wu jahele? Ndzi ku vone u ri karhi u khokhomela hi le byanyini hi ku hatlisa hilaha milenge ya wena leyitsongo a yi kota hakona.”

“A ndzi ringeta ku ya fika ekaya byi nga si sikula,” ku hlamula Flossie. “Kambe sweswi a swa ha pfuni nchumu. Se riperile, naswona kaya ra mina ri le kule swinene.” A sungula ku rila mihloti ya kondlo ra nhova.

Maxwell a nga swi twisisi. “Xana hikwalahokayini u lava ku ya ekaya?” a vutisa. Hikwalahokayini u lava ku va endzeni sweswi? Hawu! Vusiku i nkarhi wo rhandzeka eka mikarhi hinkwayo. U nga ha hlalela n’weti loko wu huma hi le henhla ka swintshabyani. U ta vona byanyi byi hundzuka bya silivhere. U ta twa moya wu hunga hi le matlukeni.”

Flossie a dzungudza nhloko. “E-e, e-e! Vusiku i nkarhi wo biha swinene. Vusiku hilaha xinghunghumani xa n’weti xa silivhere xi huma hi wona ku ya hlota.”

“Xinghunghumani xa n’weti xa silivhere? A ndzi se tshama ndzi twa hi ta xona!” ku vula Maxwell.

Kutani Flossie a hlamusela: xinghunghumani xa n’weti xa silivhere xi haha hi timpapa ta silivhere leti tlharamukaka ku tlula nsinya. Xi haha hi ku voninga ka n’weti, ndzhuti wa xona lowo dzwihala wu ri karhi wu fambafamba na ehansi. Xi haha xi miyele lero chavisa; xi ri okarhi xi hlota, xi hlota swikondlwanileswi tsongo. Kutani xi swi vhanyangeta hi min’wana ley tontswa kutani xi va yisa ekule emunyameni – va nga ha vuyi!

Maxwell a dzungudza nhloko kutani a tlhela a bulusa xihleko xyn’wana lexikulu, xo hlundzuka. “Hawu! Xexo a hi xinghunghumani! Xexo i xinkhovha. A hi wa silivhere naswitsongo; u na muhlovo wa buraweni. Xana i mani loyi a chavaka xinkhovha xa khale xo borha?”

“Eix! U nga vuli sweswo!” ku cema Flossie hi ku chava. “Kumbe xinghunghumani xa n’weti xa silivhere xi hlota na maphaphatani!”

“Ha!” ku vula Maxwell hi vutitshembhi lebyikulu. “Ndzi lava ku n’wi vona a ringeta!”

Hi nkarhi wolowo, xin’wana xi haha ehenhla ka vona. Flossie u langutile ehenhla ku vona nchumu wa silivhere wu ri karhi wu enhlela ehansi kusuka eka ku voninga ka n’weti. Timpapa timbirhi letikulu ta silivhere ti tlharamuka, ti ri karhi ti vanga munyama ehenhla ka timitsu ta nsinya.

Flossie a chuwhile swinene a nga swi koti no famba. U pfarile swmahlwana swa yena swinene loko pfumawulo wa ku haha wu tshinela ekusuhi … n le kusuhi. A tiva leswi a swi ta humelela hi nkarhi lowu landzelaka. Hikwaswo leswi a swi chava hi mbilu ya yena hinkwayo a swi lava ku humelela.

Hi nkarhi wolowo ku twala huwa, mpfumawulo wo chavisa, wa ku haha ka timpapa. Endzhaku swi miyela.

“U nga pfula mahlo ya wena sweswi,” ku vula Maxwell.

Flossie a pfula mahlo ya yena a vona xinkhovha xi ri karhi xi nyamalalela ehenhla ka nsinya.

Xana ku humelele yini?” a vutisa hi ku hlamala. “Hikwalahokayini xinghunghumani xa n’weti xi hahele ekule?”

Maxwell a tinyungubysa swinene hi yena. “I tiphetheni leti nga timpapeni ta mina. Xinkhovha a xi ehleketa leswaku i mahlo – kufana na wena. Ku fana na wena, u anakanya leswaku un’wana na wun’wana loyi a nga na mahlo lamakulu u fanele ku va xivumbiwa lexikulu. U teriwile hi ku chava, pfumela ndzi ku byela! Xana u twile hilaha a nga cema hakona?”

“U n’wi tlhariherile!” ku vula Flossie.

“Ina, hi swona, a ndzi tano?” ku pfumela Maxwell. “Sweswi etlela laha kusuhi na mina. U tava hlayiseka ku fikela loko dyambu ri huma.

Kutani Flossie a tifihla exikarhi ka timitsu ta nsinya. Hi xihatla a khomiwile hi vurhongo. Naswona a nga lorhanga hi xinghunghumani xa n’weti xa silivhere na switsatsanana. Nakan’we.

* Tirhisa rholo ya le xihambukelweni, phepha, glulu, swimhandzani swo xokomulela meno na pende kumbe tikhirayoni ku endla phaphatani. Tsemeta xivumbeko xa timpapa ta phaphatani, ti pend kutanii, loko ti omile, ti namarheti eka rholo ya le xihambukelweni. Penda swimhandzani swo xokomulelo meno hi muhlovo wa ntima kutani u swi namarheta eka phaphatani ku endla switwi.