Salate ya mebala ye seswai
Home | Written stories | Multilingual stories | Salate ya mebala ye seswai

Written stories

Salate ya mebala ye seswai

Author

KaHelen Brain

Illustrator

Moswantšhi ke Rico

Translator

Phetolelo ka Mpho Masipa

E be e le letšatši la Mma la matswalo. Neo o bolokile tšhelete ya gagwe yeo a e dirišago sekolong gomme a mo rekela ditšhokolete. Tate o mo reketše phere ya mangina a mapinki a mabotse mola Mbali yena a thadile seswantšho se sebotse karateng.

 

“Ke a leboga baratiwa ba ka,” a realo Mma, a boloka mangina ka lepokising la dibenyabenyane mo rakeng ya gagwe ya ka phapošiborobalelo. “Ke swanetše go itlhaganela gore ke se šalele go yo dira meriri. Ke ya go lokiša meriri ya ka gore ke bogege ke kgethegile kudu moletlwaneng wa ka wa lehono mantšiboa.”

 

Ka moragonyana Koko o ile a bitša Neo. “Ke gare ke lokiša dijo tša moletlwana wa Mma wa letšatši la matswalo,” a realo. “O ntlhokomelele Mbali hle.”

 

“Go lokile Koko,” a realo Neo. Efela o be a se a hlwaya tsebe. O be a na le puku ye mpsha go tšwa bokgobapukung ya go bolela ka bašemane ba babedi ba go sepela ka mawatleng ka sekepe sa lehoduwatle.

 

“Neo,” a realo Koko ka moragonyana, “Mbali o dira eng?”

 

Neo o ile a fofa. O be a lebetše ka ga ngwana wa gabo wa mosetsanyana. O ile kae? O be a mo kwa a ikopelela. O butše lepokisi la Mma la dibenyabenyane gomme a apere dipheta tša Mma tša melala ka moka, mangina le maseka.

 

“Aowa, Mbali!” a realo Neo. “Ga wa dumelelwa go swara dilo tšeo.”

 

Mbali o ile a thoma go lla, gomme Neo a boloka dipheta tša melala ka moka, mangina le maseka. Ka morago o ile a kuka ngwana wa gabo wa mosetsanyana a ya le yena ka moraleng.

 

Koko o be a swaregile kudu. O be a lebeletše lekgarebe le lebotse Siba thelebišeneng. Siba o be a dira selo sa go bitšwa salate ya mebala ye seswai.

 

“Ke ka lebaka la eng e bitšwa salate ya mebala ye seswai?” Neo a botšiša.

 

“Lebelela,” a realo Koko, a šupa ditswaki tše di lego tafoleng. “E na le raese ye šweu, dipepere tše ditalamorogo, dipepere tše dihubedu, dipepere tša mmala wa namune, peikhone ye tsotho le pepere ye ntsho.”

 

“Ke rata mmala o mohubedu kudu,” a realo Neo, a ngwatha seripa sa peikhone.

 

“Nna ke rata o moserolane,” a realo Koko.

 

“Gomme Bella o rata o motalamorogo,” a realo Neo.

 

“Pinki, pinki,” a realo Mbali.

 

“Efela Koko, mebala yeo ke e tshela fela,” a realo Neo.

 

“Ke tlilo tšhela lerole la khari,” a realo Koko. “Mbali, mmala wa lerole la khari ke ofe?”

 

“Pinki,” a realo Mbali.

 

Koko le Neo ba ile ba sega.

 

“Aowaaa,” Neo a sega, “ke le leserolane.”

 

Salate e ile ya fetša go dirwa ka pejana. Koko o ile a e bea tafoleng a e khupetša ka lešela. “Ke tla sepediša ka ya go baagišane go kgopela komiki ya swikiri go Moh. Mthembu. Neo, o hlokomele ngwana wa geno. O kgonthiše gore ga a sware selo.”

 

“Tliša mepopi ya gago ka moka fa,” Neo a laela Mbali. “O tla bapala ka yona ge nna ke bala puku.”

 

Mbali o ile a ya ka phapošiborabalelo ya gagwe a tšea mepopi ya gagwe ka moka. Neo o ile a mo thuša go e bea ka mothaladi sofeng gomme a e apeša kobo gore a e robatše. Ka morago o ile a tšea puku ya gagwe a thoma go e bala gape.

 

“La, la, la, la,” Mbali a opelela mepopi ya gagwe. Neo o ile a phetla letlakala. Puku ye e be e kgahliša. “La, la, la, la,” gwa opela Mbali.

 

Gateetee Neo a lebelela. Mbali o be a se sa opela. O ile kae? O ile a lebelela ka diphapošing tšohle. O ka moraleng, o eme setulong se sengwe. O be a eja salate ya Koko ya mebala ye šupa.

 

“AOWA!” gwa goeletša Neo. “Ke ya moletlwana wa Mma.”

 

O ile a tšea lehwana ka lebelo a lekanetša salate ka godimo a e khupetša ka lešela gabotse. E be e ke e fetša go dirwa. Eish! Ke nyakile go ba kotsing.

 

Tšohle di be di lokile ka iri ya bohlano. Mma o be a boile saloneng gomme meriri ya gagwe e le botse kudu. Neo o thušitše Tate go gotša mollo woo go ona go tlo bešwago nama gomme Koko o hlapišitše Mbali a mo apeša roko ya moletlwana ya botse kudukudu.

 

Gateetee gwa kwagala lešata la go hlabeletša go tšwa phapošiboralelo ya batswadi ba Neo, “Mangina a ka a maswa a timeletše!”

 

Neo o ile a sepediša a ya ka phapošiborabalelo. Mma o be a nyaka go lla. “Ke a beile mo,” a goeletša. “Ke a beile ka lepokising la ka la dibenyabenyane mesong ya lehono, bjale a timeletše! Re swanetše go ba re tsenetšwe ke mahodu!”

 

“Ijoo, Mma,” a realo Neo. “Mbali o be a bapala ka mangina a gago le dipheta le maseka mesong ya lehono, efela ka a boloka, ke a go tshepiša.”

 

“Mbali,” a realo Mma. “Etla mo.”

 

Molomo wa Mbali wa ka tlase o ile wa thoma go thothomela gomme a lebelela tlase.

 

“Mangina a ka a kae?“ gwa botšiša Mma. Mbali o ile a thoma go lla.

 

“Ke go boditše gore o hlokomele ngwana wa geno, Neo,” a realo Koko. “O a tseba gore ga a dumelelwa go bapala ka dilo tša Mmago lena.”

 

Neo o ile a ikwa gampe. O ile a sekamiša hlogo. “Ke kgopela tshwarelo hle, Mma,” a ngunanguna. Gona bjale letšatši la matswalo a Mma le senyegile, gomme ke phošo ya gago.

 

Ema! O bone eng? Go na le selo sa go bekenya ka tlase ga raka ya ka phapošiborobalelo. Ka bjako Neo o ile a gagabela ka tlase ga raka ya ka phapošiborobalelo gomme a le topa. “Lengina la gago le lengwe ke le Mma!” a realo.

 

O ile a lebelela lengina le lengwe le lepinki gohle – ka tlase ga raka ya ka phapošiborobalelo, ka tlase ga mpete le ka laeking ya Mma. O lebeletše mo mpeteng wa Mbali le mo phoremeng ya mepopi ya gagwe, efela ga se a le bona. Mma o be a nyamile kudu – o be a ka se apare lengina le letee fela.

 

Ka nako yeo tšhipi ya lebati ya lla. Bagwera ba bona ba be ba fihla moletlwaneng. Mma o ile a apara mangina a gagwe a matalalerata a kgale gomme a apara myemyelo sefahlegong sa gagwe a ya go dumediša batho bohle bao ba tlilego go mo lakaletša gore letšatši la matswalo a gagwe e be le lebotse. Tate o ile a beša leboroso gomme gateetee ke ge bohle ba sega ba tšere magang.

 

Neo o be a bona gore Mma o sa nyamile. “Nkabe ke hlokometše Mbali bokaone,” a nagana a le gare a thuša Koko go rwalela disalate tafoleng ye kgolo ka ntle.

 

“A re jeng,” a realo Tate. “Ka moka di lebelelega di le bose. Ke a leboga Koko, ge o re diretše dijo tše di bose ka tsela ye.”

 

“O ithutile go dira salate ya mebala ye šupa ka go theeletša lekgarebe la ka thelebišeneng,” a realo Neo. “E dirilwe ka raese ye šweu le dipepere tše ditalamorogo le tše dihubedu le tša mmala wa namune, le peikhone ye tsotho le lerole la khari le leserolane le pepere ye ntsho.”

 

“Pinki, pinki,” a realo Mbali, a betha tafola ka lehwana la gagwe. “Pinki, pinki.”

 

“MMMM,” a realo Mma. “Ke fela pelo ya go kwa tatso ya yona.”

 

O ile a tšhela ye ntši ka poleiting ya gagwe a ja. Gateetee, a emiša go sohla. A tomola mahlo a dinkgokolo. Go be go na le phošo!

 

“Molato ke eng?” Tate a botšiša.

 

“Ga o e rate?” gwa botšiša Koko. “Kgane ke tšhetše lerole la khari le lentši?”

 

Mma a tsenya seatla ka molomong a ntšha selo se sengwe. “Lengina la ka!” a goeletša. “Lengina la ka la go timela ke le.”

 

“Pinki,” a realo Mbali ka myemyelo. “Pinki.”

 

“Mbali o tsentše lengina la gago ka salateng,” gwa sega Neo. “O be a nyamišitšwe ke gore salate e be e se na mmala o mopinki.”

 

“Ke nagana gore mantšiboa a lehono re tla swanela go e bitša salate ya mebala ye seswai,” Koko a myemyela.

 

Bohle ba ile ba sega, le Mbali yo a bego a swere lengina la Mma le lepinki.

 

E ba le boitlhamelo!

* Wena le bana ba gago lebelelang motswako wa selo seo le sa kago la leka go se dira mo inthaneteng goba ka pukung ya tša kapeo. Mmogo lebelelang ditswaki tše le tla di hlokago gomme le bale le latele dikgato tša motswako. Goba, hlamang sejo se seswa mmogo ka go tswaka ditswaki tše le nago le tšona ka gae. Ge le fetša le ngwale motswako gore le tle le kgone go o dira gape le go o abelana le batho ba bangwe.

* Mmala wa gago wa mmamoratwa ke ofe? Bapalang papadi ya go akanya mmogo, fao mongwe le mongwe a bolelago maina a dilo tše a gopolago gore di na le mmala wa gagwe wa mmamoratwa go tšona. Lebelela ka fao mongwe le mongwe a akanyago leina la mmala ka gona! Dira gore yo mongwe le yo mongwe a be le sebaka sa go hlaloša mmala wa gagwe wa mmamoratwa.