Vhuṅwe vhusiku, Jay o vuwa a vhona tshedza tshi penyaho lutomboni. Tshiṅwe tshithu tsho vha tshi tshi khou fhufha nga luvhilo luhulu tshi tshi khou ḓela fasiṱereni.   Nga khathihi fhedzi, tsha ima. Vothi ḽa vulea, tshivhumbiwa tshi songo ḓoweleaho tsha bvela nnḓa. “Nandi! Hurini, dzina ḽanga ndi Goggles. Nandi,” hu amba tshivhumbiwa.   Jay a sokou lavhelesa. “Nandi! Ni khou mpfa? Ni a kona u amba? Nandi!” hu vhudzisa Goggles. Jay o lingedza u amba fhedzi ipfi ḽa sa bve.

“Nandi! Ni nga mmbudza uri – nandi! – izwi ndi mini?” Goggles tsho imisela bege ya puḽasiṱiki nṱha, boḓelo ḽa puḽasiṱiki na tshikoṱikoṱi tshi si na tshithu. “Zwi khou mela hoṱhehoṱhe Shangoni. Zwi shangoni na milamboni na u papamala lwanzheni. Zwi a ḽiwa?” Tshivhumbiwa tsha lingedza u ḽa boḓelo. “Hai, ni songo tshi ḽa! Ndi puḽasiṱiki!”

Ipfi ḽa Jay ḽo vha ḽi tshi khou pfala zwavhuḓi hafhu. “Vhathu vha laṱela mathukhwi avho zwiṱaraṱani, a hwaliwa nga muya a kudzwa milamboni na u papamala lwanzheni. Tshiṅwe tshifhinga khovhe dzi re na nḓala na zwibode zwa maḓini zwi humbula uri ndi zwiḽiwa, zwi mbo ḽa nahone zwa fa. Puḽasiṱiki na ngilasi na tshikoṱikoṱi zwi dzula tshifhinga tshilapfu, zwenezwo mavu na milambo na lwanzhe na dzibitshini zwo ḓalesa mathukhwi.”

Goggles tsha vhonala tsho ṱungufhala. “Arali … nandi! … arali nda isa mathukhwi oṱhe tshikhalani? Ndi nga vhunba pulanete ntswa ine nda ḓo dzula khayo nahone Shango ḽi nga kuna hafhu na khovhe a dzi tsha ḓo ḽa puḽasiṱiki. Nandi! A si muhumbulo wavhuḓi uyo?” “Ee,” hu amba Jay. Goggles tsha fhufhela ngomu ha tshiendatshikhalani. “Nandi! Arali ni tshi nṱoḓa, vhidzelelani dzina ḽanga luraru,” hu huwelela Goggles zwenezwi tshiendatshikhalani tshi tshi khou ṱuwa. Jay a lavhelesa tshiendatshikhalani tshi tshi gonya u ya nṱhanṱha. Tsho vha tshi tshi khou dzhia thukhwi yoṱhe zwiṱaraṱani, u bva ngomu milamboni, ngomu dzibitshini na u bvisa ngomu lwanzheni. Nga ḓuvha ḽi tevhelaho, muṅwe na muṅwe o vuwa kha Shango ḽiswa ḽi penyaho. Hu si na mathukhwi hoṱhehoṱhe. Maḓi o kunaho, zwiṱaraṱa zwo kunaho, tshiṅwe na tshiṅwe tsho kunaho.

Muṅwe na muṅwe o funa Shango ḽo Kunaho. pfa vho takala miloroni yavho lune vha ḓo ṱoḓa u bvela phanḓa na u ita izwi zwithu musi vha tshi vuwa. Nandi.” Izwo ndi zwone zwe zwa itea. Goggles tsha rumela muloro watsho wa musuku u tshi khou papamala na u fhufha na ḽifhasi ḽoṱhe. Vhusiku honoho, dzimiḽioni na dzimiḽioni dza vhathu vho lora vha tshi khou ita zwithu zwi sumbaho ndondolo ya maḓaka na midavhi na dzithavha na milambo na dzibitshi na maḓanzhe.

Vha pfa vho takala nahone vha na mulalo miloroni yavho. Nahone musi vha tshi vuwa, vho mbo ḓi tou vutshela u ita zwenezwo zwe vha lora ngazwo. Vho ita uri Shango ḽi nake hafhu. Fhedzi a hu na we a shandukisa matshilele awe. Vho ḓi bvela phanḓa na u laṱela mathukhwi zwiṱaraṱani. Nga kufhinga kuṱukuṱuku, zwiṱaraṱa na milambo na dzibitshi zwa vhonala zwo tshikafhala sa kale. Jay a dzhia tsheo ya u vhidza Goggles uri tshi ḓe u thusa. “Goggles, Goggles, Goggles! Shango ḽi khakhathini hafhu!” NGA KHATHIHI FHEDZI! Tshiendatshikhalani tsha bvelela. “Nandi! Zwino ndi khou ya u lingedza muloro wanga,” Goggles tsho vhudza Jay. “Muṅwe na muṅwe Shangoni u ḓo lora a khou doba thukhwi, nandi! Na u ṱavha miri, nandi! Na u bikulula thukhwi, nandi! Na u ita zwithu zwoṱhe zwi thusaho u dzudza Shango ḽo naka. 

Madakalo a Nal’ibali

Zwine ha nga ambiwa nga hazwo

U lakatedza hu ita mini vhuponi hashu? Ni nga ita mini kha u tsireledza vhupo haṋu?

Tshifanyiso

Olani tshifanyiso tsha u sumbedza uri ni vhona u nga buse ḽo vha ḽi tshi khou vhonala ḽi hani musi ḽi tshi khou fhufha kha ḽifhasi ḽoṱhe.

U Vhala

Vhalani hafhu phara i re kha hune Jay a ṱalutshedza uri malakati a dzhena hani milamboni yashu na maḓanzheni ashu, na bitshini dzashu. Olani tshifanyiso (nyolo) ni tshi sumbedza uri hezwi zwi itea hani. Olani zwifanyiso zwiṱuku, zwi re na ḽeibuḽu na misevhe yo sumbaho zwifanyiso.

U Ṅwala

Ṅwalani atikiḽi ya gurannḓa nga ha nḓila dzo fhambanaho dze Guguḽu (Goggles) ya thusa ngadzo kha u ita uri Ḽifhasi ḽi nake hafhu. Ni so ngo hangwa u ṋea ṱhoho i no kunga! Olani tshifanyiso tshi no sumbedza iyi ṱhoho. 

Vhutsila

Shumisani hafhu matheriaḽa ane a nga sa zwikoṱi, mabuṱebuṱe (maboḓelo) a puḽasiṱiki na makhadibogisi zwine zwa anzela u laṱiwa. Zwi nakiseni ni tshi shumisa mabammbiri, zwipenyeleli (glitter), pennde na/kana khirayoni uri zwi vhe zwithu zwine inwi na vha muṱa wa haṋu na nga zwishumisa, kha u longa zwa u ṅwala ngazwo, sa vasi na zwifaro (zwifaredzi) zwa u vhulunga zwithu. Itani phosiṱara i no sumbedza muhumbulo muthihi kana mivhili ya uri ri nga vhavhalela hani vhupo.